Terfi Taşı ve Yaptırım
Terfi Taşı ve Yaptırım
“Okul sporları yıldızlar il yarışmasında okulumuzun takımında oynadım. Başıma gelen ilginç durumun bir kez daha başka arkadaşlarımın başına gelmesini istemiyorum. Piyonumu son yataya sürdüm. Düşünüyordum, kale mi yoksa vezir mi yapsam diye. Hakem geldi, “Böyle olmaz” dedi. “Hocam biliyorum. Hangi taşı çıkacağımı düşünüyordum.” dedim. Hakem “Saate basman gerekli canım.” dedi. Ben de saatime bastım. Hakem bu kez “Şimdi de imkânsız hamle oldu.” diyerek saati durdurdu ve bana ceza verdi. Piyonumu da vezir yapmam gerektiği söylendi. Hepimiz şaşırdık ama hakem böyle söyledi. Hem yeni bir vezir sahibi oldum hem de bu yüzden ceza aldım.
(Diyagram oyuna ait değildir.)
Durum
İlginç olarak mı yoksa gülünç olarak mı adlandırsam bilemedim. İlginç desem eğitimsizliğimiz, gülünç olarak adlandırsam içine düştüğümüz durum akla gelecek. Durumu özetleyecek kural maddelerine bakalım.
Hakem oyuncunun saatini durdurmasını nasıl söyler? Hele ki böyle bir konumda. Madde 12.6 hakemin böylesi bir söylemini yasaklar. “Hakem oyuncuya …… saatine basmadığını bildirmekten kaçınmalıdır.” Böyle bir madde varken hakem nasıl olur da oyuncuya “Saate basman gerekli canım.” diyebilir? Hem de ‘canım’ nitelemesiyle. Ama söylenmiş işte.
Terfi işlemlerini düzenleyen maddeler de var şüphesiz. Madde 4.6 çok açıktır. Üzerinde görüş doğurmaya bile gerek yoktur. Piyon taşının terfi karesine konulması gerekmiyor. Örnek olaydan anlaşılıyor ki, oyuncu piyonu terfi ettirmek istemiş. Piyonunu son yataya oynamış ama hangi taşa terfi edeceğine henüz karar verememiş. Madde 4.7.3’e göre de henüz terfi hamlesini dahi yapmamış durumda. Çünkü oyuncu, yeni taşını terfi karesine henüz elinden bırakmamış ve piyonu da tahta dışına çıkarmamış. Maddede, iki önemli eylemin koşulsuz olarak gerçekleşmesinin zorunluluğundan söz edildiğini görmek gerekli. O nedenle de altını çizdim. Yeni taş terfi karesine elden bırakılacak ve piyon da tahta dışına çıkarılacak.
Karar
Hakem, madde 7.5.2’de yer verilen hükmü uygulamaya karar vermiş besbelli. Maddeye göre, piyon son yataya sürüldüğünde oyuncu saatini durdurmuşsa geçersiz hamleye hükmedilecektir. Örnek olayımızda piyon taşı son yatayda dururken hamle henüz tamamlanmamış durumda.
- Oyuncuya saatine basmasının önerilmesi yanlış bir uygulamadır.
- Geçersiz hamle henüz oluşmamıştır. O nedenle hakemin bu aşamada oyuna müdahale etmemesi gerekir.
- Rakip oyuncu hakeme durumu bildirse bile, hakem, oyuna bu yönde bir müdahalede bulunmaması gerekir.
- Madde 7.5.2 hükmüne göre bir durum oluşursa hakemin oyuna müdahale hakkı doğar.
- Hakemin oyuncuya 'canım' nitelemesiyle seslenmesini de asla kabul etmiyorum.
25 Şubat 2019
IA&IO Tahsin AKTAR
Yorumlar -
Yorum Yaz