• Favorilere Ekle





Yarışmalar Talimatı

Yarışmalar Talimatı

Birleştirilen Kategoriler ve Haklar Nasıl Düzenlenmelidir?
 
Satranç etkinliklerinin organizasyonunda uygulanacak kurallarla diğer teknik konuları belirlemek amacıyla bir düzenleme yapılır. Bu amaca yönelik olarak, Federasyon, yürürlükteki Yarışmalar Talimatını 27 Temmuz 2019 tarih ve 6 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla yenilemiş. Yenilenen talimat 13 Eylül 2019 tarihinde TSF web sitesinde yayınlanmış. Uygulama tarihi belirtilmeyen talimat 2 Ekim 2019 tarihinde de Spor Genel Müdürlüğü web sitesinde yayınlanarak yürürlük kazanmış.
 
Önceki talimatta olduğu gibi, yeni talimat da çeşitli başlıklarda yarışma konularını düzenlemiş. Bazı maddelerde günün koşullarına uygun değişiklikler yapılırken gereksinim duyulan yeni konular da eklenmiş. Bu arada, tümüyle değişen talimatın dilinde de bazı değişikliklerin olması beklenirken bu yapılmamış.   
 
Düzenleme
Önceki talimatta yer almayan, uygulamalarda uzunca süredir sorun yaşanan ‘kategori birleştirmeleri’ konusunda bir düzenleme yapılmış. Madde, temelde, oyuncu ödüllerinin neler olduğu ve nasıl verileceğini belirlemeye yönelik aslında. Oyuncu sayısının eşlendirme yapılmaya elverişli olmaması durumunda izlenecek yol ve yöntemin belirlenmesini de sağlayacak bir yapıda ele alındığını düşündüğüm yeni düzenleme şöyle:
 
Ödüller
Madde 25 –
(3) Sporcular hak ettikleri tüm ödülleri alırlar.
Kategoriler aşağıdaki şekillerde oluşturulur:
a. Kategori en az 3(üç) sporcu ile oluşur. Bu durum kayıt kontrol süresi sonunda tespit edilir.
b. Kategoriler arası birleştirme yapılamaz.
c. Oluşmayan tek kategori ise aynı yaş grubunun diğer kategorisine, aynı yaş grubunun diğer kategorisi yoksa/oluşmamışsa en yakın kategoriye dahil edilmek için sporcuların başhakeme dilekçe ile başvurmaları gerekir. Sporcular dahil edildiği kategori ödüllerine tabidir.
ç. Oluşmayan birden çok kategori varsa ve şartları sağlıyorlarsa yeni kategori oluşturulur. Şartlar sağlanmadığı takdirde (c) maddesi uygulanır. Sporcular oluşan yeni kategoriye katılmak için başhakeme dilekçe ile başvurmaları gerekir. Oluşan yeni kategori, oluşmayan en üst kategorinin ödüllerine tabidir.
 
Talimatın 11. maddesinde turnuva kategorilerinin hangileri olduğuna yer verilmişken, olası birleştirme işleminin hangi koşullarda ve nasıl yapılacağına asıl burada değinilmiş olsaydı düzenlemede bir bütünlük oluşurdu. Ama öyle düşünülmemiş.
 
Maddenin, salt oyuncu sayısının eşlendirme yapılamayacak sayıda olması durumunda birleştirilen kategorilerdeki ödüllerin veriliş biçimini anlatıyor olması gerekirdi. Düzenleniş amacı böyle olmakla birlikte, bir yandan da, birleştirme işleminin nasıl olacağına da kısmen değinilmiş.
 
Şimdi maddeye bir bakalım, gereksinimi doğru yönde ne derece karşılıyor?
Kategori ne demektir? Böyle bir tanıma 4. maddede ‘Tanımlar’ arasında yer verilmemiş olması maddenin doğru ve yeterli biçimde anlaşılır olmasına engeldir. Böyle olunca da maddede yer alan (b) “Kategoriler arası birleştirme yapılmaz.”  alt düzenlemesini anlamak da oldukça güçleşiyor.  
  
Kategori nedir?
Spor terimi olarak yapılacak bir tanımlama maddenin ve uygulamanın anlaşılırlığını kolaylaştırabilir. “Kategori: Aralarında herhangi bakımdan ilgi veya benzerlik bulunan şeylerin tamamı, grup.” (TDK. Büyük Türkçe Sözlük.) Bu tanım bizi birleştirme işleminde doğru yola sevk edecektir. Örneğin yaş aralığı temel bir kategori olarak kullanılır. Yaş, o grupta bulunan oyuncuların aralarındaki temel benzerliktir. Benzer biçimde yaş sınırına dayalı olduğu için ‘gençler’ ve ‘emektarlar’ da (veteran) bir kategoridir. ‘Kadınlar’ bütün kategorilerin alt bileşenidir aslında. Ancak, temelde bir kategori olmamakla birlikte böyle de anılmaktadır. Oyuncuların 'kuvvet puanı' da bir kategori olarak değerlendirilebilir.
 
Grupların/kategorilerin birleştirilmesi
Oyuncu sayısının eşlendirme yapılamayacak sayıda olması durumda o gruptaki oyuncuların bir grupla birleşmesi gerekir. Genel uygulama da böyledir zaten. Ama nereyle, hangi grupla birleşecekler? Bunu nasıl anlayacağız? Maddenin diliyle 3 (b) alt düzenlemesi birleştirme işlemine engeldir.
 
Maddenin (c) alt düzenlemesi bir şeyler anlatıyor sanki. “Oluşmayan kategori için aynı yaş grubunun diğer kategorisiyle….” deniliyor. Sanıyorum ki, örneğin, grubun kızlar/kadınlar alt bileşeni oluşmamışsa (grupta eşlendirme yapılamayacak sayıda oyuncu varsa), grubun genel/açık alt bileşenine ekleme, birleştirme yapılacağı anlatılıyor. Olası durumda grubun böyle bir alt bileşeni yoksa o zaman başka bir grupla yani kategoriyle birleştirme işlemi yapılabilecek. Bu uygulamayla Talimatın (b) alt düzenlemesi ‘kadük’ (düşmüş) hale gelmez mi? Hani kategoriler arası birleştirme yapılmıyordu?
 
Maddenin diline göre kategori oluşmamışsa aynı yaş grubunun diğer kategorisi de olmayacaktır şüphesiz. Bununla birlikte grubun alt bileşenine veya en yakın gruba yapılacak birleştirme işlemi için oyuncuların başhakeme başvurmaları gereği ortaya konulmuş. Yani başhakem ve yarışma yöneticisi kendi başına buna karar veremeyecektir. Bu birleşme işlemi için oyuncunun yazılı başvurusunu beklemek organizasyonda zaman kaybettirir. Başhakemin ve yarışma yöneticisinin işini güçleştirir. Talimat bu şekilde düzenlenmeseydi, yazılı başvuruya gerek kalmadan işlemleri başhakem ve yarışma yöneticisinin tamamlaması yeğlenseydi, yeni durumun da buna göre teknik toplantıda duyurulması en doğru yol olacaktı. Oyuncu dilekçeyle başvurmazsa, “Ben başka grupta oynamak istemiyorum.” derse izlenecek yol nedir? Bu konuda bir açıklık da yoktur.
 
Ayrıca bu anlatımda da sıkıntılı sözcüklerin seçildiğini görüyoruz. Yarışma yönergesinde bir kısıtlama yoksa kendi grupları oluşsa da oyuncular, isterse, üst gruplarda oynayabilirler. Ama alt gruplarda oynayamazlar. Talimatta, kastını aşan bir yaklaşımla, ‘en yakın kategori’ denilmesi her iki durumu da karşılamaktadır.
 
Maddenin (ç) alt düzenlemesinde yeni grupların oluşturulabileceğine yer verilmiş. Belli koşulların da sağlanması öngörülmüş. Ama bu koşullar nedir, belirtilmemiş. Uygulayıcı durumunda olan öncelikle hakemler bu düzenlemeyi bu haliyle nasıl yaşama geçirecekler?
 
Haklar
Grupların olası birleşime işlemi sonunda oyuncuların alacakları ödüllerin hangisi olacağı talimatta yerini almış. Yeni katıldıkları grubun ödüllerini alıyorlar, bu anlaşılıyor. Ancak oyuncuların haklarının nasıl korunacağına açık biçimde yer verilmemiş. Olası temsil hakları, özendirme ödülleri (ulaşım, konaklama desteği…), ulusal takım havuzu gibi yarışma sonunda elde edilecek olan haklar konusunda bir düzenlemeye yer verilmemiş. Yer verilmemiş olması, grupların birleştirilmesiyle bu hakların ortadan kalktığı anlamına gelmemelidir. Böyle olması tartışma yaratacak bir başlık olarak düzenlemede yerini almış durumda.
 
Yukarıda “Maddeye bir bakalım, gereksinimi doğru yönde ne derece karşılıyor?” demiştim. Madde bu haliyle gereksinime yanıt veriyor mu, gereksinimi karşılıyor mu dersiniz?
 
Ayrıntı
Düzenlemenin 11. maddesinde dikkat çeken bir kategoriye yer verilmiş. 2 (ç) alt düzenlemesi ‘okul sınıf kategorileri’ olarak ele alınmış. Bu anlayış federasyonun etkinlik alanı ve hedef kitle anlayışına uygun değildir. Bu kategorinin başka kurumların ‘okul sporları’ anlayışıyla gerçekleştirecekleri diğer etkinliklerde kullanılıyor olması federasyon etkinliklerine yansımamalıdır.
 
Satranç sporunda oyuncuların kuvvet puanlarının grupların oluşmasında temel ölçüt olması gerekir. Bununla birlikte; bugün hemen her etkinlikte, her yaş aralığına yayılarak grupların oluşturulduğu etkinlikler, şimdilerde okul ve sınıf gruplarına da ayrılacağa benziyor. Bu çok anlamlı bir kategori ölçütü olmayacaktır.
 
4 Kasım 2019
 
IA&IO Tahsin AKTAR

 
İlgili Makaleler

Yorumlar - Yorum Yaz