• Favorilere Ekle





Rok ve Karar Anı

Rok ve Karar Anı

“Bu bir rok hamlesi miydi?”
 
 'Rok ve Geçersiz Hamle' başlıklı yazıdan sonra örnek olaya benzer konularda sorular gelmeye başlamıştı. Bir yeni soruda rok konusunda verilen kararı çözümlemeye devam ediyorum.

90 dakika ve her hamlede 30 saniye eklemeli tempo uygulanan turnuvada geçen bir olay var bu yazıda. Yöneltilen soru şöyle: “Hocam oyunda hamleler şöyle gelişiyor. 10. ... Vf6 11. d5 Ad4 12. 0-0 Beyaz taşlarla oynayan oyuncu bu hamlede rok yapmak amacıyla oynuyor ve hamlesini tamamlıyor. Siyah taşlarla oynayan oyuncu rakibinin geçersiz hamle yaptığı savıyla satranç saatini durduruyor. Rok hamlesinin doğru yapılmadığını öne sürerek hakeme başvuruyor. Hakem beyaz taşlarla oynayan oyuncunun geçersiz hamle yaptığına karar veriyor. 2 dakika zaman cezası uyguluyor. Oyun doğru biçimde yapılmış rok hamlesiyle devam ediyor 12. 0-0.
 
Hakemin rok yapılarak oyunu devam ettirmesine kuşkuyla baktık. Hakemin uygulamasının doğru olduğunu söyleyenlerin yanında oyunun geçersiz hamle sonrası Şf1 hamlesiyle devam etmesi gerektiğini düşünenler de oldu. Şah taşının geçersiz hamle sonrası yeniden e1 karesine konularak başka bir hamle yapabileceğini söyleyenler de çıktı aramızda. Bizi bu karar ve uygulama konusunda aydınlatır mısınız?”
 
Hakemin verdiği bu geçersiz hamle kararı doğru ve yerinde bir karar mıydı? Uygulama böyle mi olmalıydı, oyun rok hamlesiyle mi devam etmeliydi? Yoksa soruda değinildiği gibi başka yollar mı vardı? Kararın uygulanmasındaki yanlışlığı kural maddelerini irdeleyerek çözümleyeceğiz.
 
Durum
Hakem, kararında, beyaz taşlarla oynayan oyuncunun on ikinci hamlesinin madde 3.10.2’ye göre ‘geçersiz’ olduğunu kabul etmişti. Hakemin yanılgısı hamlenin madde 3.8.2’de anlatıldığı biçimiyle rok yapılmamış olmasına hükmetmekti. Aslında bu bir rok hamlesi miydi?
 
Yöneltilen bu soru, kuralların üçüncü ve dördüncü maddeleri ele alınarak yanıtlanacak.
 
Uygulama
“Bu bir rok hamlesi miydi?” Çözümlemeyi bu sorunun yanıtını bularak tamamlayacağız. Madde 3.8.2’ye göre rok temelde bir şah hamlesidir. Maddenin dili bu yöndedir. Rok hamlesinin kale taşıyla birlikte yapılıyor olması bunu değiştirmez. Maddeler 3.8.2 ve 4.4.3’te rok hamlesine değinilirken önce şah taşı tutularak hamlenin yapılacağı anlatılır.
 
Hakem ve oyuncular yapılan hamlenin bir rok hamlesi olduğunu kabul etmiştir. Beyaz taşlarla oynayan oyuncunun on ikinci hamlesinin madde 4.7.2’nin diline ve uygulamasına benzetildiği çok açıktır. Maddede şah taşı kaleye doğru iki kare hareket ettirilerek hamle tamamlanırsa yapılacak geçersiz hamle uygulaması sonunda, eğer olanaklıysa, oyuncu rok yapmak zorundadır. Oyun da bu rok hamlesiyle devam edecektir. Dikkat edilirse on ikinci hamlede şah taşı kaleye doğru bir kare ilerlemişti. Benzetme başlangıçta çöktü sanırım.
  • Bu durumda “Bu bir rok hamlesi değildir.” denilebilir.
  • Bu sadece bir şah hamlesidir. Hamle madde 3.8.1’e göre yapılmıştır.
  • Yapılan Şf1 hamlesi, diyagrama göre, madde 3.10.1’e uygun ‘geçerli’ bir hamledir.
  • Geçersiz hamle uygulaması yapılmayacaktır. Dolayısıyla bir yaptırım da uygulanmayacaktır.
  • Dokunulan taş kuralına göre bir uygulama yapılmalıdır.
  • Şah taşı f1 karesinde bırakılırken kale taşı da yeniden h1’e konulmalıdır.
  • Oyun bu şekliyle, 12. Şf1 …. biçiminde devam etmelidir.
 
22 Mayıs 2019
 
IA&IO Tahsin AKTAR

Benzer Makaleler                                                İlgili Dokumanlar  
Rok ve Geçersiz Hamle                                         FIDE Satranç Kuralları 
                                                                          Madde Açıklamalı
5.1.a ve Geçersiz Hamle







Yorumlar - Yorum Yaz