• Favorilere Ekle





Kişisel Farkındalık

Kişisel Farkındalık

İçgörü kazanan yöneticiler…
 
 Konunun başlığı günümüzde ‘moda kavram’ olarak ilgi çekmektedir. Farkındalık, ‘farkında olma’ durumunu anlatır. Farkında olma da “Görülmesi veya bilinmesi gereken şeylerden haberi bulunmak” şeklinde tanımlanmaktadır. (TDK Güncel Sözlük)
 
Farkındalık kavramının ne anlam taşıdığının bilindiği sanılır. Bu sanı aslında sorunun kendisi olabilir. Farkındalığı “Bir şey hakkında bilgi sahibi olma, kendisinin ve çevresinin bilincinde olma,  durumu,” bir başka anlatımla “Kişinin şimdiki ana odaklanabilmek amacıyla yargısız biçimde dikkatini toplayabilmesi, gelişen olayları bilme, algılama ve duyumsama becerisi” olarak tanımlamak da olanaklıdır.

                                          Kişisel Farkındalık

Kişisel farkındalık bireyin duygu, düşünce ve davranışlarını anlama çabasıdır. O ana değin yaşadıklarının kendi üzerindeki olumlu/olumsuz etkilerini anlaması, kavramasıdır. Bu yolda; bireyin kendini suçlamadan, bir yargılama yapmadan anlayabilmesi, gerektiğinde kendisini bağışlayabilmesi, kazandığı edinimleri bilmesi ve kavrama yeteneğinin farkına varabilmesi çok önemlidir. Kişisel farkındalık bir ‘içe bakış’(1) ve gözlem sürecidir.
 
Yetkinlik alanı ve farkındalık
Yetkinlik bireylerin sorumluluklarını elde edilebilecek daha iyi sonuçla yerine getirmesi için sahip olması gereken; bilgi, tuttum ve becerileri yansıtan davranışlar olarak tanımlanabilir. Yetkinlik alanları da, başka bir yazının konusu olmakla birlikte, kişinin edinimlerini yansıtan farklı başlıkları anlatır. Kişisel farkındalık yetkinlik alanlarının en önemli ögesidir. Dürüstlük, öğrenmeye hevesli olmak, takım çalışmasına yatkınlık, cana yakınlık, dayanıklılık, maceracı, kendinden emin, işbirliği yapan, enerjik, yardımsever, sabırlı, dengeli, olumlu, titiz, hızlı, güvenilir, ince,  hoşgörülü, anlayışlı ve çok yönlü olmak gibi edinimleri kişisel farkındalık alanının temel başlıkları olarak sıralamak olanaklıdır.
 
Yeni görevlere seçimde, dikey ilerleme norm değerlendirmesinde, eğitim ve gelişim düzeylerinde egemen olmak için edinilmesi gereken yetkinlik alanlarını ölçmede kişisel farkındalık etmeninin önemli bir yeri vardır. Yetkinlik modelleri, değerlendirme ölçütlerinin daha saydam ve öznel bir niteliğe sahip olmasını sağlar.
 
Satranç etkinliklerinde yer alan hakem ve yöneticilerin kişisel farkındalık alanında kendilerini geliştirmeleri beklenir. Bu yolla etkinliğin hedef ve amaçları doğrultusunda gerçekçi çözümler üretmeleri olanaklıdır. Duyguların, yeteneklerin ve seçimlerin yerinde kullanılması kolaylaşır. Hakem ve yöneticiler kendilerini olmak istendiği gibi değil, olduğu gibi görür ve kabul ederse önemsenmeleri de kolaylaşır. Kişisel özelliklerini anlayan bireyler olmak dışında, kişiler arasında ilişkiler kurma yönünden de önemli bir edinim kazanırlar. Kişisel farkındalığı gelişen hakem ve yöneticiler, birlikte iş yaptığı görev bileşenleri ve çevreyle olgun ilişkiler kurabilirler.
 
Kişisel farkındalığı gelişmemiş hakemler yeri geldiğinde oyuna el atamaz. Bu beklendik bir tutum değildir. Peşin hüküm vermeden gelişen olayları anlayabilmeleri gerekir. Sergiledikleri tutum ve davranışlarıyla yarattıkları güdüleme düşüklüğünün farkında olamazlar. Bu yönleriyle gelişigüzel kararlar verebilirler. Karşılaştıkları durumla ilgili olarak, eksiklerini gidermek üzere edindiği bilgilerden faydalanarak ciddi gayret göstermeleri beklenir.  
 
Kişisel farkındalığın gelişimi
Etkinlik süreçlerinde edinilen geçmiş deneyimler, bugünü (yaşanılan anı, yeni etkinliği) olumluya eviren önemli bir kaynaktır. Deneyimleri öne almak, etkinliğin planlama ve uygulama aşamalarının önemli adımıdır.
 
Hakem ve yöneticiler kendi duygularını algılayabilmeli, duygularını yönetebilmelidir. Bu yolla edinimlerinde ortaya çıkacak olan gelişmeyle duygudaşlık kurma, çözümleme ve etkili iletişim becerilerini de yönetebileceklerdir.
 
Hakem ve yöneticiler süreç içinde kendi düşünce ve davranışlarını gözlemelidir. Yaşanılan o ana odaklanarak değerlendirme yapmaları önemli bir yetidir. Salt ortada olan olguya yönelerek bir davranış geliştirilmesi, buna dayalı kararlar alınması sakıncalı görülür. Yapılan eleştiriler ve yorumlar ele alınarak davranışların gözden geçirilmesi yararlı olacaktır.
 
Etkinlik sürecinde ortaya çıkan kişisel farkındalık eksikliği, diğer hakem ve görev bileşenlerini güdüleyip isteklendirmede sorun yaratır. Düşünce, tutum ve davranışlarıyla yaratılan isteklendirme sorununun farkına varamayan hakem ve yöneticilerin varlığıyla etkinlik aşamalarında sorun yaşanması kaçınılmazdır.
 
Kişisel farkındalığı artırmak için izlenecek en doğru yollardan biri, kişide oluşan etkiyle oluşan bilginin dönüşünü izlemektir. ‘İçgörü’(2) kazanarak dönüt elde etmek, davranışların etkinliğin diğer bileşenleri üzerindeki etkilerini, gözlemlerini öğrenmenin bir yoludur.
 
Kendini bilme
Kişisel farkındalık, hakem ve yöneticilere, kulağa yabancı gelmeyecek olan ‘kendini bilme’ kavramını öğreteceği için formasyon eğitimlerinde yer verilmelidir. Kişi kendini bilmezse yaptığı iş ve eylemleri nasıl anlam kazanacaktır? Bu anlayışla “İş yaptım!” demesi de boşa çaba harcamaktır.
 
“İlim ilim bilmektir / ilim kendin bilmektir. / Sen kendini bilmezsin / ya nice okumaktır.
Yunus Emre
 
(1) İçe bakış: Kişinin bilincinde olanları izleyerek ruhsal süreçlerin özellik ve nitelikleri hakkında bilgi vermesi durumu.
(2) İçgörü: Kendi duygularını, kendi kendini anlayabilme yeteneği.
(TDK Güncel Sözlük)
 
 
11 Haziran 2022
 
IA&IO Tahsin AKTAR

 

Kaynaklar

Psikolog Zehra EROL

Berrin MERT (beakup.org)


Yorumlar - Yorum Yaz