Çevrimiçi Yarışmalar Prosedürü

Çevrimiçi Yarışmalar Prosedürü

Herkes mevzuat oluşturabilmeli mi?

Kovit 19 salgını başladığından beri yüz yüze yapılamayan satranç etkinlikleri, bilindiği gibi, çevrimiçi, uzaktan turnuvalar biçiminde yapılmaya başlamıştı. Önceki bir yazımda bu etkinliklerin ev sahipliğini federasyonun yapmaması gerektiğini belirterek dost ve arkadaş gruplarına seslenen uzaktan ‘faydalı bir eğlence’ olarak sürdürülmesini önermiştim. Çünkü çevrimiçi satranç etkinliklerinin bir dayanağı, mevzuatı yoktu. Yine o yazımda düzenlemelerin, yol ve yordamların bu kısıtlı dönemde yeniden düzenlenmesi gerektiğine, kuralların yeniden yazılabileceğine de değinmiştim.

Federasyonumuz nihayet bir düzenleme ortaya çıkarmış, bir prosedür yayınlamış. Bu girişim iyi, güzel. Ancak ortaya çıkan bir prosedür müdür, talimat mıdır tam olarak ortaya konulamamış. Biçim olarak bakınca talimata benzese de anlam, kapsam, içerik ve ilgili diğer dokümanlar bakımından var olan prosedürlerle uyum ve birliktelik sağlanamamıştır. Haydi, bunları görmezden gelerek, bir yazılı belgeye kavuşmuş olmayı önemseyelim. Bu kez de kullanılan sözcükler, kurulan tümceler ve ortaya konulan yaklaşımlarla düzenlemenin içeriğinin bağlamından çıkarılmış olduğu görülecektir. Bu haliyle de uygulanamaz bir yapı ortaya çıkmıştır.

“Yaptım, yazdım oldu, bu uygulanacak!” denilirse tahkimden dönecek bir yapının önümüzde durduğunu hemencecik söyleyeyim. Federasyonumuzun hukuk müşavirleri, hukuk kurulu, hukuk bilen dostları, yöneticileri yok mudur? Mevzuat bültenini bir bütün olarak okumadan, değerlendirmeden klavye başına kim/kimler geçmiştir? Talimat ve prosedür arasındaki farklılıkları bilmeyenler bir düzenleme ‘mevzuat’ oluşturabilir mi? Bunu denetleyen bir akıl yok mudur? Zaman geçirmeden tahkim yolu açıktır.

Talimat / Prosedür

Talimat bir hizmete ilişkin düzen, ilke ve sorumlulukları kapsayan buyruk niteliğinde düzenlemelerken, prosedür de o hizmetin ve işleyişin tanımlandığı, o etkinliği gerçekleştirmek için izlenen yol ve yöntemlerin ortaya konulduğu ‘pasta tarifi’ gibi yapılmış düzenlemelerdir.

Yayınlanan bu düzenlemenin ‘Yarışmalar Talimatı’ kapsamında değerlendirildiği genel hükümlerde yer alan bir madde hükmünden anlaşılmaktadır. Konuya öncelikle ilgili talimatta yer verilerek oluşturulmak istenen yapının çerçevesi çizilmeli, gerekiyorsa uygulamanın bir prosedürle düzenleneceği belirtilmelidir. Ancak talimatta çevrimiçi yarışmalara ilişkin bir madde bulunmamaktadır. O nedenle, bu düzenleme, tek başına prosedür kimliğiyle anlam kazanmayacaktır. Düzenlemenin kimi maddelerinde kendi başına yeni hükümler de ortaya konulmaktadır. Bu şekliyle sunulmuş olması da ‘normlar hiyerarşisi’ içinde olumsuz bir yapı ortaya koymaktadır. Düzenleme, bu çehresiyle, hangi normun hangisinin üstünde ve hangisinin altında olduğunu göstermemektedir. (Son dönemde yapılan düzenlemelerin pek çoğunun şekil ve yapı bakımından öncekilerle uyumlu olmadığını görmek olanaklıdır.)

İçerik

“Çevrimiçi etkinlikler, aşağıdaki formatlarda düzenlenebilir.” Madde, tümce, böyle oluşturulursa bir yeterlik tümcesi kurulmuş olur ki bu kez ‘gücü yeten’ bu düzenlemeye uyma eğilimi göstermeyebilecektir. Maddenin bir kesinlik belirtmesi gerekir. ‘Düzenlenir’ denilmesi gerekir ki çevrimiçi turnuva düzenleyen herkes, her kurum düzenlemeye uygun hareket edebilsin. Bu tümce yapısını pek çok maddede de görmek olanaklıdır.

Düzenlemenin kapsamında uygulama alanının tüm Türkiye, düzenleyicilerin de ülkemizin kurumları olduğu belirtilmişken, bir maddede uluslararası etkinliklerde oluşabilecek durumlardan söz edilmesi hatalı ve bağlamdan kopuktur.

Düzenleme üst başlığında 1 Haziran 2021 tarihi vardır. Neye yönelik bir tarih olduğu belirtilmemiş olsa da uygulama tarihi olduğunu düşünüyorum. Böyleyse, başka bir maddede de, 1 Temmuz 2021’e kadar onay verilmiş etkinlikler için “Mevcut Federasyon uygulamaları doğrultusunda devam etmesine izin verilecektir.” denilmiştir. Bu anlatım dönemlik ve geçici bir uygulamayı belirttiği için bir düzenlemenin ana maddesi olması uygun değildir.

Fair Play nedir?

Düzenlemenin bir maddesinde ‘Fair Play’e aykırı durumlarda’ bir komisyon oluşturulabileceğine, bu komisyonun verdiği kararların son karar olacağına yer verilmiş. Açıkça söyleyeyim ki bu madde yok hükmündedir. Tanımlar arasında fair playe yer verilmemiştir. Genel olarak anlamaya çalışacak olursak, Fair Play’i, ‘dürüst oyun, kurallara uygun davranış’ olarak kısaca tanımlarken, aslında ‘kurallara uymaktan da öte belli bir davranış anlayışını sergileme’ olarak da dile getirebiliriz. Ancak düzenlemede dile getirilen ‘aykırı durumlar’ nelerdir bunlar sıralanmamıştır.

Üstelik satır arasını okuyacak olursak aykırı davranış durumunda bir yaptırımın uygulanacağını görürüz. Bu yaptırımlar nelerdir, belli değil. Kimlere uygulanacak, o da belirtilmemiş. Fair play, oyuncular kadar, izleyenleri, taraftarları, antrenörlerle hakemleri de kapsar. Kısaca sporun içinde bulunan bileşenler bu kavram içinde değerlendirilmelidir. Ayrıca, maddenin dilinden hareketle, bu komisyon oluşturulmazsa uygulayıcıların nasıl hareket edeceklerine de yer verilmemiş.

“Her koşulda bu komisyonu kuracağız.” diyen varsa şu sorulara yanıt aramak gerekir. Komisyon kimlerden oluşacak, nasıl oluşacak, görev ve yetkileri nelerdir? Bu soruların yanıtlarının düzenlemede yer almadığı görülür. Bu da apayrı bir konudur.

Düzenlemenin dayandırıldığı Yarışmalar Talimatı fair playe aykırı durumlarda yaptırım uygulatmaya yetki verecek güçte de değildir. Yarışmalar Talimatında yaptırımların ‘Disiplin Kurulu’ tarafından uygulanacağı ayrıca hükme de bağlanmıştır. Bu yönüyle bakınca düzenlemede yer verilen bu maddeyle kurulabilecek komisyon ‘paralel bir yapı’ olacaktır. Hatta seçimle iş başına gelen bir kurul olan Disiplin Kurulunun yerine de geçecektir. Oysa bu durum disiplinler arası yetki aşımı doğuracağından, oluşturulması olanaklı değildir.

Yüklenen anlam ‘itiraz kurulunu’ işaret etmeye yönelikse eğer, bu, maddenin dilinde açıkça yazılmalıdır. İtiraz kurullarının çalışma usullerine ilişkin bir düzenleme de mevzuat bülteninde zaten ayrıca bulunmaktadır.

Denetim

‘Karma’ satranç etkinlikleri hakem huzurunda ve denetiminde gerçekleştirilirken olası hile ve benzeri suçların önüne geçilebileceğini düşünüyorum. Ancak düzenlemede yer verilen adıyla ‘Denetimli’ etkinlikler adına uygun biçimde denetlenemeyeceği için her yönüyle bir açık bulunmaktadır. Talimat veya prosedür gibi düzenlemelerin, özünde, bu açıkları gidermek, olası sorunların giderilmesi için yapılacak işleri adım adım belirtmek, tanımlamak için yapılacağına değinilmişti. Bu haliyle yeni düzenleme bunlardan uzaktır. Federasyonumuz bu düzenlemeyi yeniden oluşturmalıdır.

5 Haziran 2021

IA&IO Tahsin AKTAR

Yorumlar - Yorum Yaz