• Favorilere Ekle





Eğitim Şart

Eğitim Şart!
 
‘Öğretim programını uygun hale getirmezseniz verilen kararlara yapılan eleştirileri karşılamanız olanaklı olmaz.’
 
‘Eğitim Şart’ tabi de, “Nasıl bir eğitim?” sorusunın yanıtı kadar eğitimi ‘kimlerle’ ve ‘kimlere’ vereceğiniz de çok önemlidir.
Anlayışıma göre, eğitimin yaşam boyu bir süreç olduğunu bilerek, satranç bileşenlerinin tamamı belli eğitimleri almak durumundadır. Bir kısmı kaçınılmazdır bunların. Hakemler, antrenörler ve oyuncular öncelikli olarak eğitim alabilecek öncelikli olanlardır. Kimi zaman diğer bileşenlerin de belli konulardan haberdar olması beklenir. Bu amaçla eğitim semineri, çalıştay, konferans ve forum gibi iletişim ortamları yaratılmalıdır.
Bu yazının konusu hakem ve antrenör eğitimine bir bakış oluşturma üzerine kurgulanmıştır. Oyuncuların ‘sporcu’ niteliğinde bir kısım eğitimleri de bu çerçevede anlaşılabilir.
 
Verilecek eğitim yapılan işin bir sanat olduğunu anlamaya rehber olmalıdır


 
Eğitim İlkeleri
  • Öğretim programlarının çeşitliliği göz önüne alındığında konuların bütünlüğünde devamlılık da olmalıdır.
  • Eğitim kaynaklarından yoksun, kısır öğretim programı terk edilmelidir.
  • Yeterli birikime ulaşmamış, salt bu amaçla bir eğitim almamış öğretim görevlileriyle yapılan eğitim modelinden çok hızlı biçimde uzaklaşılmalıdır.
  • Hakemlerin ve antrenörlerin oyuncular ve diğer katılımcılarla iletişim sorunu yaşamamaları için ‘özel öğretim’ eğitimi de verilmelidir.
Hakemler
Hakem olmanın zorlukları bilinir. Ancak, alacakları eğitimle bu zorlukları aşabileceklerini düşünürüm. Verilen hakem eğitimiyledir ki bugün pek çok kararda ve tutumda hakemlerin davranışları ve kararları eleştirilmektedir. Eleştirilmek kötü bir şey değildir. Eleştiri kişileri ve kurumları doğruyu bulmaya iter. Hakem eğitiminde görüyoruz ki başta öğretim programı sorunu vardır. Konu çok uzun boyutludur. Bu yazıyla sorunu anlatabilmek ve çözüm üretmek de zordur. Yol ve yöntemleri bilinmekle birlikte ayrı bir çalışma gereklidir.
 
Bir kursta; hem aday adayları (ilk kez hakem olacaklar), hem hakem adayları (aday hakemlikten il hakemliğine terfi edecekler), hem de il hakemleri (gelişim ve ulusal hakem normu alma çabasında olan il hakemleri) gibi üç ayrı statüye sahip kişiler aynı sınıfta buluşturulamaz. Bu yolla bir tek öğretim programı uygularsanız, buradan mezun olan hakemlerin verdiği kararlar karşısında yapılan eleştirileri karşılamanız olanaklı olmaz. Çok iddialı bir tümce olduğunun farkındayım. Öğrenimini ‘öğretim programlarının geliştirilmesi’ üzerine tamamlayan biri olarak bunu söylemekten geri duramadım.

Geliştirilmiş program
  • Kursların ders saatleri artırılmalıdır.
  • Her hakemlik derecesi için gelişim modellerine yönelik ayrı öğretim programı düzenlenmelidir.
  • Öğretim görevlileri ve hakemler için geliştirilmiş öğretim programına uygun kaynaklar oluşturulmalıdır.
  • Hakem eğitimini verecek öğretim görevlilerinin de bir ‘temel eğitimden’ geçmesi sağlanmalıdır.
Bu maddeleri amaçlar ve gereksinimler doğrultusunda artırmak olanaklıdır.
 
Hakem eğitiminden ayrı olarak:
  • ‘Gözlemci’ statüsü yeniden ele alınmalıdır.
  • İşlevsel bir görev tanımı oluşturulmalıdır.
  • Gözlemci olarak görev yapacak olanlar için de bir eğitim süreci planlanmalıdır.
Antrenörler ve oyuncular
Antrenör eğitimi kendi içinde başlı başına bir konudur. Konu, Spor Genel Müdürlüğünün bakış açısı ve uyguladığı program bütününde ele alınır. İçeriğin ‘özel eğitim’ bölümü federasyon tarafından hazırlanır. ‘Temel eğitim’ bölümünün öğretim programı da çok önemli başlıkları içerir. Bu başlığa ilişkin eğitimler, öğretim kaynakları oluşturularak konularına göre yeterli birikime sahip öğretim görevlileri eliyle verildiğinde çıkacak sonuçların iç açıcı olması beklenir.
 
Ele alınan eğitim ilkeleri antrenör eğitiminde önemsenmelidir. Antrenör öğretim programında iletişim, kural bilgisi ve uygulamalarına ilişkin konu başlıklarının olması çok önemlidir. Uygulamalara yönelik olarak, örneğin, geçersiz hamle ve tekrarlanmış konum gibi çok özel durumlar ayrıntılı olarak aktarılmalıdır. Antrenörler bu birikime mutlaka ulaşmalıdır. Bu yolla donanımları artırılan antrenörlerin eğittikleri oyuncular da aynı doğrultuda bir birikime sahip olacaktır.
 
Program, salt, olası rakiplerin oyunlarının çözümlenmesi üzerine yoğunlaşmamalıdır. Bu yoğunlaşma da gereklidir hiç şüphesiz. Oyun salonunda sıklıkla yaşanılan ‘iletişim kazalarına’ yönelik yapılan uygulamalarda oyuncuların hak kaybına uğradıkları bilinmektedir.
  • Salt satranç bilgi birikiminin aktarılması ve turnuva hazırlıklarına yönelik bir öğretim programı uygulanmamalıdır.
  • Oyun ve yarışma kuralları da öğretim programına önemli yer alınmalıdır.
  • Oyunculara itiraz ve çözümleme yapabilecekleri uygulamaların öğretilmesi gibi çok önemli başlıklarda eğitimler de verilmelidir.
  • Oyuncuların, gerektiğinde, haklarını da arayabilecekleri bir anlayışı edinmeleri sağlanmalıdır.
  • Oyuncuların rakipleri ve hakemlerle olan iletişimleri başlığında eğitim almaları sağlanmalıdır.
  • Maç sırasında kimi uygulamalara yönelik başvuruların kurallara uygun biçimde yapılabilmesi oyunculara öğretilmelidir.
Değişen oyun kurallarıya oyunculara yeni yükümlülükler getirilmiş olması öğretim programlarının da güncellenmesini zorunlu kılmaktadır. Berabere savlarında (tekrarlanmış konum ve 50 hamle istemi) uygulama, hakemin gözetiminde oyuncular tarafından yerine getirilecektir. Oyunun tahtada yeniden oluşturulması gerektiğinde her iki oyuncu da hakeme yardımcı olacaktır. Bu nedenle oyunculara bu uygulamalar iyi biçimde öğretilmelidir.
 
Başlarken ‘eğitim şart’ diye başlamış ve ‘çok önemli’ vurgusunu eklemiştim. Bitirirken de, eğitimin olaylara karşı kişilere yeni bir bakış açısı kazandırmada yine ‘çok önemli’ yerinin olduğunu söylüyorum.
 
İnsan eğitimle doğmaz ama eğitimle yaşar.
Cervantes
 
11 Mayıs 2019
  
IA&IO Tahsin AKTAR

 


Yorumlar - Yorum Yaz