Eşitlik Bozma
Eşlendirme ve Eşitlik Bozma
İsviçre Sistemi Eşlendirme. Ayrılan Oyuncular ve Eşitlik Bozma İlişkisi
‘Sorular-Yanıtlar’ menüsünden yanıtlanması istenilen bir soru. Yanıt biraz ayrıntılı olunca makalelerde yer vermeyi doğru buldum.
"23 Nisan satranç turnuvası sırasında bir durum yaşandı. Sporcu (A) yarışma sonunda 3. olan sporcu (B) ile aynı turnuva puanı ve aynı Buchholtz puanına sahipti. Sporcu (B)’nin rakiplerinden olan sporcu (C) mazeretsiz olarak bir maça çıkmadı. Sporcu (C)’nin sonraki turda da eşlendirmesi yapılmadı. Sporcu (C) daha sonraki turlarda yeniden eşlendirmeye alındı. Oynadığı kalan turları da kazandı. Bu oyuncunun diskalifiye edilmesi gerekmez mi? Yapılan yanlış uygulamayla, bu oyuncunun rakipleri için eşitlik bozma hesaplarında nasıl bir durum ortaya çıkmıştır?"
Kural
Konu FIDE Turnuva Kurallarıyla düzenlenmiş durumda hâlbuki. “Oyuncular, ‘bir nedene’ dayanmadan, bir oyunu oynamadan kaybederse yarışmadan çıkarılır.” Bu, FIDE Yarışma Kurallarının esas maddelerinden biridir. Ulusal federasyonlar FIDE’nin yarışma kurallarına kendi kurallarını katabilir. nedenle de, ülkemizde, hangi nedenle olursa olsun iki tur oynamayan oyuncular yarışmadan çıkarılır.
Konu FIDE Turnuva Kurallarıyla düzenlenmiş durumda hâlbuki. “Oyuncular, ‘bir nedene’ dayanmadan, bir oyunu oynamadan kaybederse yarışmadan çıkarılır.” Bu, FIDE Yarışma Kurallarının esas maddelerinden biridir. Ulusal federasyonlar FIDE’nin yarışma kurallarına kendi kurallarını katabilir. nedenle de, ülkemizde, hangi nedenle olursa olsun iki tur oynamayan oyuncular yarışmadan çıkarılır.
Oyuncu (C)’nin kurala uygun olarak turnuvadan çıkarıldığını görüyoruz. Sonrasında yeniden eşlendirmeye alınarak turnuvaya devam etmesinin sağlanmış olması kurala aykırıdır. Bu durumu ‘kurala karşı hile’ olarak değerlendiriyorum.
Uygulayıcıların, yapılan uygulamayı, farklı biçimde yorumlayacak nedenleri olabilir.
- Oyuncu yer almadığı maçtan sonra devam edeceğini bildirmesine karşın turnuvadan çıkarılması hakemlerin bir unutkanlığı olabilir. Bu durumu düzeltmek için 2 tur sonra yeniden eşlendirmeye dahil edilmiş olabilir.
- Eğitim sürecinde doğru bilgiye kavuşamayan veya yanlış öğrenen hakemler önemli bir ayrıntıyı atlarlar. Yukarıda sözü edilen iki tur hesabına eşlendirmeye alınmayan turların katılmayacağını düşünmüş olabilirler. (Buna başka etkinliklerde tanık olunmuştur. Bu anlayış yanlıştır.)
- Kuralda “Hangi nedenle olursa olsun” denildiği de bilinmelidir.
Soruya dönecek olursak: Hangi senaryo gerçekleşmiş olursa olsun bu oyuncunun yeniden eşlendirmeye alınarak turnuvaya dahil edilmesi, kurallara aykırı bir uygulama olduğunu bir kez daha belirtmeliyim.
Oyuncunun yeniden turnuvaya dahil edilmesi eşitlik bozma hesapları açısından da farklı durumlar ortaya koyar. Teknik bir ayrıntı ve hesap yöntemi olan eşitlik bozma işlemlerine burada yer vermeyeceğim. Ama bilinmesi gereken birkaç başlığı açıklamaya çalışacağım: (Eşitlik bozma hesapları için ayrıntılı bilgiler burada)
Ayarlanmış Puan
İsviçre Sistemi Eşlendirme Kurallarının uygulandığı yarışmalarda eşitlik bozma hesapları yapılırken ayarlanmış puan adı verilen bir puan sistemi kullanılır. Ayarlanmış puan sadece hesap yaparken kullanılır, oyuncunun gerçek puanı hiçbir biçimde bozulmaz. Bu puan sistemine göre oyuncunun oynamadan elde ettiği puanlar (oynamadan kayıp ve kazanç durumları) (1/2) puan değerinde kabul edilir. Turnuvadan ayrılan oyuncuların ayarlanmış puanları hesaplanırken ayrıldıktan sonraki turlar için de (1/2) puanı yazılarak işlem yapılacağını da belirmek gerekir.
Yeniden yapılan toplama sonunda elde edilen değer, o oyuncunun ayarlanmış puanıdır. Bu yeni puan, rakiplerinin eşitlik bozma hesaplarında kullanılacaktır. Eşitlik bozma hesabı yapılan oyuncunun turnuvada oynadığı rakiplerinin ayarlanmış puanı ne kadar büyükse hesabı yapılan oyuncu için de o kadar iyi olacaktır. Çünkü hesabı yapılan oyuncuların rakiplerinin ayarlanmış puanlarının toplamına göre, hangi oyuncunun puanı daha büyük çıkıyorsa o oyuncu eş puanda olduğu diğer oyunculardan daha üstte olacaktır.
Soruda iletildiği biçimiyle, satır arasında önemli bir bilginin olduğunu gözden kaçırmamak gerekir. Oyuncu (C) eşlendirmeye alınarak yeniden turnuvaya dahil edildikten sonraki turlarda maçlarını kazanmıştır.
- Bu sayede turnuvada oynadığı rakipleri için eşitlik bozma hesaplarında kullanılacak olan ayarlanmış puanı büyük olacaktır. Açık anlatımla, turnuvaya yeniden dahil edilmesi turnuvadaki rakipleri için yararlı olmuştur.
- Oyuncu turnuvaya yeniden dahil edildikten sonra oynadığı turları kaybetmiş olsaydı, turnuvada oynadığı rakipleri için eşitlik bozma hesaplarında kullanılacak olan ayarlanmış puanı da küçük olacaktı. Bu kez turnuvadaki rakipleri için yarar sağlamak yerine onlara zarar vermiş olacaktı.
- Bu oyuncu turnuvaya yeniden dahil edilmeseydi, rakiplerinin eşitlik bozma hesapları yapılırken kullanılacak olan ayarlanmış puan ilk durumdan daha küçük olacaktı. (Turnuvadan ayrıldıktan sonraki turlar için (1/2) puan değeri yazılarak ayarlanmış puanın bulunduğunu anımsayalım.) Sistemin özüne uygun olarak yapılacak hesaplamada ilk duruma göre daha küçük bir ayarlanmış puan olduğu için rakiplerin elde ettiği son sıralamanın da değişmiş olması gerekecekti.
- Oyuncu turnuvaya yeniden dahil edildikten sonra oynadığı turlarda berabere puanı alsaydı, turnuvaya dahil edilmediği durumdaki ayarlanmış puanına sahip olacaktı.
- Burada sıralanan değerlendirmelerde bir şey gözetilmedi. Bu dikkatten kaçmamalı. Oyuncu eşlendirmeye yeniden alınmasaydı sonraki eşlendirmeler ve elde edilen sonuçlar daha farklı olabilecekti.
28 Mayıs 2018
IA&IO Tahsin AKTAR
Yorumlar - Yorum Yaz
