5 Oyunun Sonuçlanması

Madde 5

Oyunun Sonuçlanması

"Oyun derhal sona ermiştir."

Beşinci madde, temel kurallar arasında önemli kurucu bir maddedir. Oyunun nasıl sonuçlanacağını anlatan, üzerinde herhangi bir tartışma veya açıklamanın, yorumun dahi gerekmediği kısa bir maddedir.

5.1.1

Oyun, rakibini mat yapan oyuncu tarafından kazanılır. Mat konumunu yaratan hamlenin madde 3 ve maddeler 4.2-4.7’ye uygun bir hamle olması durumunda, oyun derhal sona erer.

Maddede, yapılan son hamlenin bir koşula bağlı olarak mat konumunun geçerli olacağına güçlü bir vurgu yapılmıştır. O da hamlenin, temelde, madde 3’te ele alındığı gibi yapılmış olmasının yanında dokunma kurallarına da uyulmasını öngörür. Hamle böyle yapılmış ve mat konumu oluşmuşsa oyun bu durumda ‘mat’ ile bitmiştir.

5.1.2

Oyun, rakibi terk ettiğini bildiren oyuncu tarafından kazanılır. Oyun derhal sona erer.

Eğer, konum oyuncunun şahını geçerli herhangi bir olası hamleler dizisiyle mat edemeyeceği bir konuma ulaşılmışsa oyun berabere olur.

5.2.1

….. Pat konumunu yaratan hamlenin madde 3 ve maddeler 4.2-4.7’ye uygun bir hamle olması durumunda, oyun derhal sona erer.

5.2.2

……..Oyun, ‘ölü konum’ ile [berabere] bitmiş olur. Bu konumu ortaya çıkaran (yaratan) hamlenin madde 3 ve maddeler 4.2-4.7’ye uygun bir hamle olması durumunda, oyun derhal sona erer.

5.2.3

En az birer hamle yapmış olan iki oyuncu, oyun sırasında aralarında anlaşırlarsa oyun berabere biter. Oyun derhal sona erer.

Dikkat edilirse ‘mat’, ‘terk’, ‘pat’, ‘ölü konum’ ve ‘aralarında anlaşma’ koşullarını düzenleyerek oyunu bitiren maddelerde hep ‘derhal sona erme’ vurgusu üzerinde durulmuştur. İleri sürülen koşulları sağlayan son hamlede gerçekleşen bu durumlar sonrasında oyunun geçmişinde ortaya çıkmış hiçbir duruma geri dönülemeyeceği açıkça anlatılmıştır.

Oyun, burada sayılan durumlarda sona ermişse; oyun sırasında ortaya çıktığı ileri sürülebilecek örneğin, geçersiz hamle, konum tekrarı gibi durumların varlığı dahi araştırılmayacaktır. Gerçekten bu durumlar olmuş olsa bile böyledir.

Benzer biçimde oyun bu sonuçlarla bittikten sonra da ortaya çıkabilecek bazı durumlarda dahi oyunun sonucu değişmeyecektir. Oyun bittikten sonra oyuncunun telefon cihazı taşıyor olması üzerinde en çok tartışma yaratan örnektir.

1 Ocak 2020
Güncelleme: 1 Ocak 2023

IA&IO Tahsin AKTAR

Yorumlar - Yorum Yaz